Ως δημοκρατικοί θεσμοί θεωρούνται οι ακόλουθοι:

1. Όλοι οι αξιωματούχοι εκλέγονται από όλους τους πολίτες και προέρχονται από όλους τους πολίτες.

2. Όλοι εξουσιάζουν κάθε πολίτη και κάθε πολίτης με τη σειρά εξουσιάζει όλους.

3. Τα αξιώματα απονέμονται με κλήρο, ή όλα ή όσα δεν απαιτούν πείρα και ειδικές γνώσεις.

4. Δεν απαιτείται περιουσία για την απόκτηση αξιώματος ή απαιτείται όσο το δυνατόν μικρότερη.

5. Απαγορεύεται η απονομή του ίδιου αξιώματος δύο φορές ή περισσότερες απó λίγες φορές, ή επιτρέπεται για λίγα μόνο αξιώματα, με εξαίρεση τα στρατιωτικά.

6. Κάθε αξίωμα διαρκεί λίγο κι αυτό ισχύει για όλα τα αξιώματα ή για όσο το δυνατόν περισσότερα.

7. Δικαστές εκλέγονται όλοι, από όλους και για όλα ή για τις περισσότερες και σημαντικότερες και σοβαρότερες υποθέσεις, όπως είναι οι υποθέσεις που αφορούν τη λογοδοσία των αξιωματούχων και το πολίτευμα και τις ιδιωτικές οικονομικές συμφωνίες.

8. Η εκκλησία του δήμου είναι κυρίαρχη σε όλα τα ζητήματα, και κανείς αξιωματούχος δεν είναι κυρίαρχος σε κανένα ζήτημα ή είναι σε όσο το δυνατόν λιγότερα.

9. Η βουλή αποφασίζει για τα σημαντικότερα ζητήματα. (Η βουλή είναι η πιο δημοκρατική από όλες τις αρχές όταν δεν υπάρχει η δυνατότητα να δοθεί μισθός σε όλους τους πολίτες για να μετέχουν στα πολιτικά· γιατί όταν υπάρχουν πολλά χρήματα, αφαιρούν τη δύναμη κι από αυτήν την αρχή, αφού ο λαός αναλαμβάνει στην περίπτωση αυτή όλες τις υποθέσεις, όταν μπορεί να χορηγηθεί μισθός.)

10. Χορηγείται μισθός σε όλους γενικά, τα μέλη της εκκλησίας του δήμου, τους δικαστές, τους κατωτέρους δημόσιους λειτουργούς. (…)

11. Τα αξιώματα δεν είναι ισόβια. Κι αν κάποιο παραμείνει ισόβιο από παλαιότερη αναθεώρηση, να περιορίζεται η αρμοδιότητά του και να απονέμεται με κλήρωση, όχι με ψηφοφορία.

Η κοινότητα των πολιτών - ο δήμος- διακηρύσσει ότι έχει απόλυτα την υπέρτατη κυριαρχία (αυτόνομος, αυτόδικος, αυτοτελής: Διέπεται από τους ίδιους του νόμους, κατέχει την ανεξάρτητη δικαιοδοσία του και κυβερνά τον εαυτό του, για να επαναλάβουμε τους όρους του Θουκυδίδου). Βεβαιώνει εξίσου την πολιτική ισότητα (το ίσο μοίρασμα της δραστηριότητας και της εξουσίας) όλων των ελευθέρων ανθρώπων.

Η ισότητα των πολιτών είναι φυσικά ισότητα έναντι του νόμου (ισονομία) αλλά ουσιαστικά είναι κάτι περισσότερο από αυτό. Δεν συνοψίζεται στη χορήγηση ίσων παθητικών δικαιωμάτων αλλά είναι φτιαγμένη από την ενεργό γενική συμμετοχή στις δημόσιες υποθέσεις. Η συμμετοχή αυτή δεν είναι αφημένη στην τύχη: αντίθετα, ενθαρρύνεται ενεργά τόσο από τυπικούς κανόνες, όσο και από το ήθος της πόλεως.

Η συμμετοχή υλοποιείται στην εκκλησίαν, τη συνέλευση του λαού που είναι το δρών κυρίαρχο σώμα. Όλοι οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να παίρνουν το λόγο σε αυτήν (ισηγορία), οι φωνές τους έχουν το ίδιο βάρος (ισοψηφία) και επιβάλλεται σε όλους η ηθική υποχρέωση να μιλούν με πλήρη ειλικρίνεια (παρρησία). Η συμμετοχή υλοποιείται όμως και στα δικαστήρια όπου δεν υπάρχουν επαγγελματίες δικαστές: η οιονεί-ολότητα των δικαστηρίων αποτελείται από ορκωτά δικαστήρια και οι ένορκοι επιλέγονται με κλήρο.

Η εκκλησία, βοηθούμενη από τη βουλή, νομοθετεί και κυβερνά. Αυτό είναι η άμεση δημοκρατία.

Κάθε φορά που μια αντιπροσωπεία είναι αναπόφευκτη, οι αντιπρόσωποι δεν είναι απλώς εκλεγμένοι αλλά μπορούν να ανακληθούν ανά πάσα στιγμή.

Τόσο για τον Ηρόδοτο όσο και για τον Αριστοτέλη, η δημοκρατία είναι η εξουσία του δήμου, εξουσία που δεν δέχεται κανέναν περιορισμό όσον αφορά στη νομοθεσία και η κατονομασία των αρχόντων (όχι εκπροσώπων) γινόταν με τράβηγμα κλήρου ή κατά διαδοχική σειρά.

Από τη στιγμή που υπάρχουν μόνιμοι «εκπρόσωποι», η πολιτική εξουσία, δραστηριότητα και πρωτοβουλία έχουν αφαιρεθεί από το σώμα των πολιτών για να ανατεθούν στο περιορισμένο σώμα των «εκπροσώπων».

Δεν υπάρχουν ούτε θα μπορέσουν να υπάρχουν «ειδικοί» στις πολιτικές υποθέσεις. Η πολιτική ειδημοσύνη- ή η πολιτική «σοφία»- ανήκει στην πολιτική κοινότητα, επειδή η ειδημοσύνη, η τέχνη, με τη στενή έννοια, είναι πάντα συνδεδεμένη με μια ειδική «τεχνική» δραστηριότητα που και αναγνωρίζεται φυσικά στο πεδίο που της προσιδιάζει.

Η ελληνική πόλις δεν είναι «κράτος», με τη σύγχρονη έννοια του όρου. Η ίδια η λέξη «κράτος» δεν υπάρχει στα αρχαία ελληνικά (οι Νεοέλληνες έπρεπε να επινοήσουν μια λέξη για αυτό το καινούριο πράγμα και κατέφευγαν στο αρχαίο κράτος, που σημαίνει καθαρή δύναμη).

Η ιδέα ενός «κράτους», δηλαδή ενός θεσμού διακεκριμένου και χωρισμένου από το σώμα των πολιτών, ήταν αδιανόητη για έναν Έλληνα.

Αλλά αν η κοινωνία είναι στην πραγματικότητα βαθιά διαιρεμένη συναρτήσει αντιφατικών «συμφερόντων» -όπως και είναι σήμερα- η επιμονή στην αυτονομία του πολιτικού γίνεται αβάσιμη. Η απάντηση δεν συνίσταται λοιπόν στο να κάνουμε αφαίρεση του κοινωνικού αλλά στο να το αλλάξουμε, με τέτοιο τρόπο ώστε η σύγκρουση των «κοινωνικών» (δηλαδή οικονομικών) συμφερόντων να πάψει να είναι ο κυρίαρχος συντελεστής του σχηματισμού των πολιτικών στάσεων.

Η αυτονομία δεν είναι δυνατή παρά αν η κοινωνία αναγνωρίζει ότι είναι η πηγή των νορμών της.

Σε μια δημοκρατία ο λαός μπορεί να κάνει οτιδήποτε- και οφείλει να ξέρει ότι δεν πρέπει να κάνει οτιδήποτε. Η δημοκρατία είναι το καθεστώς του αυτοπεριορισμού.

Ο Αθηναίος πολίτης είναι ένας πολίτης για τον οποίο η τέχνη και η φιλοσοφία έχουν γίνει τρόποι ζωής.

Η έννοια της δημοκρατίας θα μπορούσε να συνοψισθεί στα εξής στοιχεία: ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη και έλεγχος.

Ελευθερία: συμμετοχή όλων στην εξουσία: «ένα χαρακτηριστικό της ελευθερίας είναι να άρχουν όλοι με τη σειρά» (Αριστοτέλης, Πολιτικά). Η συμμετοχή αυτή αφορά σε όλες τις ρητές μορφές εξουσίας, εκτελεστική, νομοθετική, κυβερνητική, δικαστική.

Ισότητα: πολιτική ισότητα όλων των πολιτών, στη λήψη των αποφάσεων, στη θέσπιση των νόμων, στην άσκηση της εξουσίας. Η έννοια της ισότητας προκύπτει από την έννοια της ελευθερίας, αλλά και αντιστρόφως, δεν μπορεί να υπάρξει ελευθερία χωρίς ισότητα. Δεν είμαστε ελεύθεροι εάν κάποιοι έχουν περισσότερη εξουσία από εμάς, εάν κάποιοι ολίγοι αποφασίζουν και θεσπίζουν τους νόμους και εμείς απλώς υπακούουμε και εκτελούμε.

Η ισότητα καθορίζει και τη δημοκρατική έννοια της δικαιοσύνης. Δικαιοσύνη στη δημοκρατική αντίληψη σημαίνει κατ’ αρχάς την ισότητα με την έννοια που αναφέρθηκε προηγουμένως (δίκαιον εστί το ίσον). Η δεύτερη πτυχή της δικαιοσύνης είναι η μέριμνα για το κοινό συμφέρον και η εξασφάλισή του. Οι δύο αυτές εκφάνσεις του δικαίου- ισότητα και κοινό συμφέρον - συνδέονται, διότι για το κοινό συμφέρον μεριμνούν ουσιαστικώς μόνο οι πραγματικώς ίσοι πολίτες, δηλαδή οι ενεργοί πολίτες συναθροισμένοι σε ελεύθερη συνέλευση.

Η ισότητα αναφέρεται σε όλους τους πολίτες και σε όλους τους πολιτικούς τομείς, άρα και στην απόδοση της δικαιοσύνης με την στενή και την ευρεία έννοια, δηλαδή τη δικαστική εξουσία. Τα πολυπληθή δικαστήρια των πολιτών είναι η έκφραση της δημοκρατικής αρχής της ελευθερίας και της ισότητας. Τα κληρωτά δικαστήρια ανάγονται στην εποχή του Σόλωνα, στις αρχές του 6ου αιώνα, και αποτέλεσαν εν συνεχεία την αδιαμφισβήτητη και ασφαλιστική δικλίδα της δημοκρατίας. Δεν υπάρχει δημοκρατία άνευ της συμμετοχής των πολιτών στη δικαστική εξουσία. Στα δικαστήρια αυτά ανάγονται, συν τοις άλλοις, όλες οι πράξεις της διοικήσεως, της πολιτικής εξουσίας, των αξιωματούχων: κύριον το δικαστήριον πάντων. Αυτή η πολιτική έννοια της δικαιοσύνης έχει συγκαλυφθεί και ξεχασθεί έκτοτε μέχρι σήμερα - όπως άλλωστε και οι προηγούμενες έννοιες της ελευθερίας και της ισότητας - και υποκαθίσταται από μία νομικίστικη διαδικασία.

Έτσι ερχόμαστε στο τέταρτο στοιχείο, τον έλεγχο, που σημαίνει ουσιαστικό πολιτικό και δικαστικό έλεγχο από θεσμισμένα όργανα με τη συμμετοχή ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων. Ο έλεγχος περιέχει ασφαλώς τη διαφάνεια και τη λογοδοσία (λόγον διδόναι) όλων των προσώπων που ασκούν εξουσία. Αυτό σημαίνει ανοικτή δυνατότητα στον καθένα να καταγγείλει στη βουλή, στην εκκλησία του δήμου και στα δικαστήρια των πολιτών τους πολιτικούς αξιωματούχους, αυτούς που άσκησαν εξουσία, εφάρμοσαν τις αποφάσεις και διαχειρίσθηκαν χρήματα. Όλοι οι άρχοντες, κληρωτοί και αιρετοί (βουλευτές, στρατηγοί, ίππαρχοι, ταμίες, ποικίλες επιτροπές) υφίστανται τον ουσιαστικό και ενδελεχή έλεγχο, τόσο σε κάθε πρυτανεία (διάρκεια 35 ημερών) όσο και στο τέλος της ετήσιας θητείας τους, είναι δε ανά πάσα στιγμή ανακλητοί. Βασική αρχή της δημοκρατίας είναι ο αυστηρός έλεγχος όλων: εν γάρ ταύτη τη πόλει… ουδείς έστιν ανυπεύθυνος των… προς τα κοινά προσεληλυθότων. Δηλαδή: «σε αυτήν την πόλιν ουδείς από όσους ασκούν εξουσία είναι ανυπεύθυνος, ανεξέλεγκτος». Όλοι οι αξιωματούχοι, αν δεν είχαν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις τους ή είχαν χρηματισθεί, ενάγονταν στο δικαστήριο και υφίσταντο κυρώσεις: ατιμία, στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων, χρηματικό πρόστιμο, δήμευση περιουσίας, ακόμη και θάνατο.

Το τετράπτυχο αυτό (ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη, έλεγχος) αποτελεί τη βάση και τον πυρήνα της δημοκρατίας. Πραγματοποιείται και εξασφαλίζεται από δύο βασικούς θεσμούς: την εκκλησία του δήμου και την κλήρωση. Στην πρώτη ασκείται η νομοθετική και κυβερνητική εξουσία άμεσα από όλους τους ενήλικους ελευθέρους άνδρες άνω των δεκαοκτώ ετών, ενώ με την κλήρωση εξασφαλίζεται η άσκηση της δικαστικής και εκτελεστικής εξουσίας άμεσα από τους ίδιους τους πολίτες.

Συνιστά επίσης το τετράπτυχο αυτό τον ορισμό του πολίτη. Άλλωστε και ο Αριστοτέλης όταν αναζητεί ένα ουσιαστικό ορισμό του πολίτη λέει ότι πολίτης είναι αυτός που εναλλάσσεται στην εξουσία (εν μέρει άρχειν και άρχεσθαι), αυτός που μετέχει δικαστικής και κυβερνητικής εξουσίας. Πολίτης συνεπώς δεν είναι αυτός που ψηφίζει ή ανήκει σε ένα κόμμα, αλλά αυτός που συμμετέχει στη λήψη των αποφάσεων, στη θέσπιση των νόμων, στην άσκηση της εξουσίας.

Για να υπάρξει το πολίτευμα αυτό της γενικής και γενικευμένης συμμετοχής απαιτεί το ενδιαφέρον, τη θέληση και την επαγρύπνηση των ανθρώπων. H δημοκρατία επομένως δεν είναι μόνο ένας τρόπος διακυβέρνησης, ένα πολίτευμα με θεσμούς δημοκρατικούς, με αρχές και αντιλήψεις δημοκρατικές, αλλά και τρόπος του βίου, υποστηρίζεται από μια δημοκρατική κοινωνία και από δημοκρατικά άτομα. Δεν υπάρχει δημοκρατική κοινωνία χωρίς δημοκρατικά άτομα, και αντιστρόφως, δεν υπάρχουν δημοκρατικά άτομα χωρίς δημοκρατική κοινωνία. Ο δημοκρατικός τύπος ανθρώπου είναι αυτός που ασχολείται με τα κοινά, με τις κοινές υποθέσεις, με το κοινό συμφέρον, αυτός που συμμετέχει, που είναι πολίτης και όχι ιδιώτης. Το εκφράζει πολύ ωραία ο Περικλής στον υπέροχο «Επιτάφιο» Τον τε μηδέν τώνδε μετέχοντα ουκ απράγμονα αλλ’ αχρείον νομίζομεν. Ο ιδιώτης ασχολείται και ενδιαφέρεται για το δικό του προσωπικό συμφέρον, παραμελεί και εγκαταλείπει το κοινό συμφέρον στα κόμματα, στους ισχυρούς, στους ολίγους, ως εκ τούτου αντικειμενικώς εναντιώνεται στο κοινό συμφέρον.

Σε όλα τα ανωτέρω χαρακτηριστικά και τις αρχές της δημοκρατίας βασικό στοιχείο είναι η άμεση συμμετοχή των πολιτών. Άμεση συμμετοχή σημαίνει όχι αντιπροσώπευση, όχι κόμματα, όχι εκλογές. Η δημοκρατία είναι το μοναδικό πολίτευμα που έχει ως προϋπόθεση τη συμμετοχή όλων των ανθρώπων, απαιτεί την άμεση συμμετοχή τους, οφείλεται στη συμμετοχή τους, λειτουργεί και διατηρείται χάρις στη συμμετοχή τους και έχει ως σκοπό, μεταξύ άλλων, την πραγματική συμμετοχή των ανθρώπων.

Είναι εμφανές από τα ανωτέρω ότι στην αντίληψη και την πρακτική της δημοκρατίας ενυπάρχει μία βασική ιδέα που έκτοτε παραγνωρίσθηκε, αποσιωπήθηκε, συγκαλύφθηκε. Είναι η αντίληψη περί πολιτικής: στα πολιτικά ζητήματα της κοινότητας, στα ζητήματα που αφορούν στο κοινό συμφέρον δεν υπάρχουν κάποιοι «ειδικοί», κάποιοι «επιστήμονες» οι οποίοι μπορούν να λύσουν τα ζητήματα. Ολοι είναι ικανοί να πουν τη γνώμη τους, να δικάσουν, να διαμορφώσουν και να θεσπίσουν νόμους, να λάβουν αποφάσεις, να ασκήσουν εξουσία. Ο τομέας των πολιτικών υποθέσεων διαχωρίζεται σαφώς από τους άλλους τομείς, όπου απαιτούνται ειδικές γνώσεις και ικανότητες.

Η δημοκρατική αρχή έγκειται στο εξής: μπορεί να εμπιστευθούμε την υγεία μας στον γιατρό, την υπόθεσή μας σε ένα δικηγόρο, το σπίτι μας στον αρχιτέκτονα ή τον μηχανικό, στους ειδικούς δηλαδή, διότι δεν μπορούμε να είμαστε ταυτοχρόνως γιατροί, δικηγόροι και μηχανικοί, αλλά δεν εμπιστευόμαστε τη σκέψη μας και τις πολιτικές υποθέσεις σε ειδικούς. Δεν αναθέτουμε σε άλλους να σκεφθούν για εμάς ή να πράξουν για εμάς, για τις υποθέσεις που μας αφορούν άμεσα. Οι σκέψεις, οι επιθυμίες, οι βουλήσεις και οι πράξεις δεν αντιπροσωπεύονται.

Τα πολιτικά ζητήματα δεν απαιτούν επιστήμη, επιστημονική γνώση και σοφία, αλλά γνώμη (δόξα), πρακτική μόρφωση και πρακτική σοφία, πείρα και ενδιαφέρον. Στη λήψη των πολιτικών αποφάσεων και στη θέσπιση των νόμων δεν χρειάζεται η γνώση λ.χ. της ατομικής ή πυρηνικής φυσικής ούτε η γνώση κατασκευής πυρηνικών αντιδραστήρων και εργοστασίων, αλλά η γνώση των επιπτώσεών τους στο περιβάλλον, στον οικονομικό τομέα και στις ανθρώπινες ζωές. Οι γνώσεις αυτές αποκτώνται μόνο με τη συμμετοχή στις αποφάσεις, στη διαμόρφωση των νόμων, στην άμεση άσκηση της εξουσίας, στον σύνολο πολιτικό βίο. Αυτό προϋποθέτει ότι υπάρχει ανοικτή συζήτηση από όλους όσοι επιθυμούν να πουν τη γνώμη τους και να καταθέσουν προτάσεις με επιχειρήματα λογικά, αποσκοπώντας στην πειθώ και όχι στην επιβολή μίας δήθεν μοναδικής και αναντίρρητης «επιστημονικής» αλήθειας.

Στην αντίθετη κατεύθυνση κινήθηκαν και κινούνται τα σημερινά κοινοβουλευτικά πολιτεύματα και η αντίληψη περί πολιτικής που κομίζουν. Οι κυρίαρχες εξουσιαστικές ελίτ κατάφεραν να παρουσιάσουν τα κόμματα ως τα μόνα ικανά για διακυβέρνηση, επειδή δήθεν έχουν στους κόλπους τους τούς υποτιθέμενους ειδικούς, πολιτικούς, οικονομολόγους, τεχνοκράτες ή άλλους «επιστήμονες».

Κατάντησαν έτσι την πολιτική ταυτόσημη με τις ψυχαναγκαστικές μεθόδους της κομματικής νομενκλατούρας, της διαφήμισης, της προπαγάνδας, των συνθημάτων, των κομματικών ασμάτων και εμβατηρίων. Τα στοιχεία αυτά δεν είναι απλά εργαλεία αλλά είναι η ουσία του σημερινού κοινοβουλευτισμού, και βρίσκονται ακριβώς στον αντίποδα της πολιτικής, αποτελούν τον ευτελισμό και την ακύρωσή της. Η κομματική και αντιπροσωπευτική ιδεολογία έχουν καταφέρει έτσι πολιτική να σημαίνει το να μην ασχολούνται - και να εμποδίζονται να ασχοληθούν - οι άνθρωποι με τα πραγματικά τους προβλήματα. Αυτή η αντίληψη και πρακτική είναι αντίθετες με τη δημοκρατική, σύμφωνα με την οποία η πολιτική δεν εκπορεύεται από το κράτος, τη γραφειοκρατία, από τα κόμματα, τους τεχνοκράτες και τους τεχνικούς της εξουσίας.

Το πλαίσιο αυτό μας επιτρέπει να διακρίνουμε τον πολιτικό και κοινωνικό χαρακτήρα του κοινοβουλευτισμού. Όλα τα χαρακτηριστικά της δημοκρατίας, που εν συντομία αναφέρθηκαν προηγουμένως, απουσιάζουν από τα σημερινά πολιτεύματα, λείπουν τα τέσσερα στοιχεία: η ελευθερία, η ισότητα, η δικαιοσύνη, ο έλεγχος. Πολιτική ελευθερία, με την έννοια της συμμετοχής στις αποφάσεις, στους νόμους και εν γένει στην εξουσία δεν υπάρχει. Απόλυτη πολιτική ισότητα όλων δεν υπάρχει. Δικαιοσύνη με την έννοια της ισότητας και της μέριμνας για το δημόσιο συμφέρον δεν υπάρχει. Ουσιαστικός έλεγχος της εξουσίας από αδέκαστα και αμερόληπτα όργανα πολιτών δεν υπάρχει. Συμμετοχή των ανθρώπων στην εξουσία δεν υπάρχει. Συνεπώς στα αντιπροσωπευτικά πολιτεύματα υπάρχει πολιτική ανελευθερία (δουλεία), ανισότητα, αδικία, ανεξέλεγκτη εξουσία και οι πολλοί ουδόλως συμμετέχουν στις αποφάσεις, ούτε στη θέσπιση των νόμων, ούτε στη δικαστική εξουσία ούτε στην εκτελεστική.

Οι ολίγοι κυβερνούν, νομοθετούν, λαμβάνουν τις αποφάσεις, ασκούν ανεξέλεγκτα την εξουσία, προς όφελος δικό τους, των κομμάτων τους και των ολίγων ισχυρών και κεφαλαιοκρατών. Τα σημερινά αντιπροσωπευτικά πολιτεύματα είναι δηλαδή ολιγαρχικά. Συνεπώς ο κοινοβουλευτισμός, οι εκλογές, τα κόμματα και η αντιπροσώπευση, δεν χαρακτηρίζουν τη δημοκρατία, αλλά την ολιγαρχία. Κακώς τα σημερινά πολιτεύματα ονομάζονται αντιπροσωπευτικές, κοινοβουλευτικές, αστικές ή φιλελεύθερες δημοκρατίες. Είναι καθαρές ολιγαρχίες - ο Κ. Καστοριάδης δικαίως τα ονόμαζε φιλελεύθερες ολιγαρχίες, διότι υπάρχουν και ανελεύθερες (Κούβα, Κίνα, Β. Κορέα, μουσουλμανικά καθεστώτα, αρκετές Αφρικανικές και Ασιατικές χώρες).

Πηγή: https://anarmodios.wordpress.com/2011/10/09/1-433/

Χρησιμοποιούμε όλοι την λέξη δημοκρατία και τα παράγωγά της σχεδόν καθημερινά. Ομως η άγνοιά μας για το τι είναι δημοκρατία είναι τεράστια. Κι όμως δεν θα πρεπε μια και για να περιγραφεί το τι είναι η δημοκρατία, φτάνει και περισσεύει ένα φύλλο Α4.

Η δημοκρατία είναι μία απλή μέθοδος για να αυτο-κυβερνηθεί ένα σύνολο ανθρώπων. Είναι μια διαδικασία που μοιράζει την πολιτική ισχύ, την εξουσία δηλαδή, εξίσου σε όλα τα μέλη αυτού του συνόλου. Είτε πρόκειται για έναν σύλλογο, είτε πρόκειται για μια ολόκληρη χώρα.

Η δημοκρατία είναι μια διαδικασία που μας δίνει την δυνατότητα να παίρνουμε και να εφαρμόζουμε αποφάσεις, να επιτηρούμε την εφαρμογή τους, και να απονέμουμε δικαιοσύνη, συμμετέχοντας όλοι και άμεσα στα όργανα, τα σώματα και τους θεσμούς, χωρίς αντιπροσώπους.

Στην δημοκρατία προβλέπεται ΕΝΑ ΜΟΝΟ ΟΡΓΑΝΟ: η γενική συνέλευση όλων των μελών. Αυτή η γενική συνέλευση είναι που αποφασίζει τι άλλα όργανα ή σώματα ή θεσμούς θα συστήσει. Διότι η δημοκρατία αλλάζει διαρκώς τους θεσμούς της. Η δημοκρατία δεν γίνεται ποτέ τέλεια. Παραμένει πάντοτε ατελής. Αλλάζει ή καταργεί όργανα, σώματα και θεσμούς και στην θέση τους βάζει άλλα.

Μπορεί μια δημοκρατία να αποφασίσει πως θα έχει ένα όργανο, για παράδειγμα, που θα προετοιμάζει τα νομοσχέδια, και θα ονομάσει μάλιστα αυτό το όργανο Βουλή, και μετά θα έρχονται τα νομοσχέδια στην γενική συνέλευση για να γίνουν νόμοι. Μπορεί μια άλλη δημοκρατία να αποφασίσει μια εντελώς άλλη διαδικασία για το νομοπαρασκευαστικό έργο.

Με τον ίδιο τρόπο μια δημοκρατία δημιουργεί και αλλάζει συνεχώς και όλους τους άλλους θεσμούς και όργανα που πιστεύει ότι χρειάζεται. Από την κυβέρνηση της ως τον τρόπο απονομής της δικαιοσύνης. Ολα τα μέλη-πολίτες είναι εν δυνάμει πρωθυπουργοί, υπουργοί κλπ. Ολα τα μέλη-πολίτες είναι εν δυνάμει δικαστές καθώς η δημοκρατία υποστηρίζει πως και η απονομή δικαιοσύνης είναι καθαρά πολιτικό ζήτημα και όχι τεχνικό. Ολοι αυτοί οι θεσμοί και τα όργανα καθώς και οι μορφή τους, αποφασίζονται από την γενική συνέλευση όλων των μελών. Δηλαδή από όλους.

Η γενική συνέλευση έχει κατάλογο εγγεγραμμένων μελών. Δεν γίνεται δημοκρατία χωρίς κατάλογο μελών (με όνομα, διεύθυνση και τηλέφωνο).

Για την ανάδειξη στα αξιώματα χρησιμοποιείται η κλήρωση μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων για το κάθε αξίωμα. Οχι η εκλογή. Η εκλογή είναι ολιγαρχικός τρόπος. Με εκλογή, και όχι κλήρωση, γίνεται η ανάδειξη για τις ελάχιστες εκείνες μόνο θέσεις που απαιτούν απαραιτήτως υψηλή εξειδίκευση και κατάρτιση. (Οι υπουργοί για παράδειγμα θα αναδεικνύονταν μάλλον με κλήρωση).

Η θητεία στα αξιώματα δεν υπερβαίνει ποτέ το ένα έτος. Μπορεί να υπάρχουν αξιώματα με διάρκεια ένα 24ωρο. Κανείς δύο φορές στην ίδια θέση. Ιδίως εκείνοι που επιλέχθηκαν με εκλογή. Ολοι είναι ανακλητοί πριν λήξει η θητεία τους και όλοι δίνουν απολογισμό στο τέλος της. Η δημοκρατια πιστεύει πως όλοι οι πολίτες πρέπει να ασκούνται στην εξουσία και στην πολιτική. Γι’ αυτό αλλάζει συχνά τα πρόσωπα στα αξιώματα, ώστε να αποκτούν εμπειρία όσο περισσότεροι γίνεται, και ει δυνατόν όλοι.

Με λίγα λόγια, νομοθέτες είναι ΟΛΟΙ οι πολίτες. Κυβερνήτες και δικαστές γίνονται όλοι οι πολίτες, είτε με κλήρωση, είτε εκ περιτροπής, και ελάχιστοι με εκλογή. Δεν γίνονται ποτέ κυβερνήτες, νομοθέτες και δικαστές, οργανωμένες ομάδες πολιτών όπως είναι τα σημερινά κόμματα. Αυτό που γίνεται τώρα με τα κόμματα είναι ολιγαρχία.

Η δημοκρατία επειδή γνωρίζει πως απειλείται και από τον πολύ πλούτο αλλά και από την πολύ φτώχεια παίρνει μέτρα ώστε να μην υπάρχει τίποτε από τα δύο. Πέραν όμως τούτου, η δημοκρατία, επειδή δεν είναι οικονομικό σύστημα όπως ο καπιταλισμός και ο σοσιαλισμός, δεν έχει εξαρχής κάποιο οικονομικό σχέδιο ή δόγμα για να εφαρμόσει. Τις οικονομικές αποφάσεις τις παίρνουν όλοι οι πολίτες στην γενική συνέλευση, για κάθε ένα θέμα ξεχωριστά.

Δηλαδή με σημερινούς όρους μπορεί να πάρουν σήμερα για ένα θέμα μια «δεξιά» ή μια «αριστερή» απόφαση. Και αν μετά από ένα διάστημα πειστούν πως πήραν λάθος απόφαση, να την αλλάξουν.

Και τέλος, επειδή το σύνολο που αντιπροσωπεύει η γενική συνέλευση μπορεί να απειληθεί στρατιωτικά, ο κάθε πολίτης είναι ταυτοχρόνως και οπλίτης, σχεδόν εφόρου ζωής. Οι έννοιες πολίτης και οπλίτης για την δημοκρατία είναι αξεχώριστες.

Θραξ Αναρμόδιος

ΥΓ. Αν η περιγραφή μου δεν χωράει σε ένα φύλλο Α4 όπως υποσχέθηκα, δεν φταίει η δημοκρατία αλλά η φλυαρία μου. Διαλέξτε μικρότερη γραμματοσειρά και θα χωρέσει. Αν και πάλι δεν χωράει, τότε διαγράψτε όλα εκείνα τα τμήματα του κειμένου που είναι με πλάγια γράμματα. Τυπώστε την σελίδα και διαδώστε την δημοκρατία στους συμπολίτες μας.

1. Αριστοτέλης - Αθηναίων Πολιτεία
2. Αριστοτέλης - Πολιτικά
3. Μ. Β. Σακελλαρίου - Η αθηναϊκή δημοκρατία

Κορνήλιος Καστοριάδης – Τα προβλήματα της δημοκρατίας σήμερα https://www.respublica.gr/2015/01/post/%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%BF%CF%81%CE%BD%CE%AE%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B7/

Κορνήλιος Καστοριάδης – Δημοκρατία και κοινοβουλευτισμός https://www.respublica.gr/2015/02/post/democracy-parliament/

Δεν έχουμε δημοκρατία, ολιγαρχία έχουμε https://anarmodios.wordpress.com/2010/11/24/3/

Δημοκρατία και πολίτης https://anarmodios.wordpress.com/about/

Αν θες να γίνει κάτι σωστά, κάντο μόνος σου https://anarmodios.wordpress.com/2011/01/25/1-154/

Τα πολιτεύματα είναι όλα κι όλα τρία: η Μοναρχία, η Ολιγαρχία και η Δημοκρατία. https://anarmodios.wordpress.com/2010/12/28/1-74/

ΘΑ ΘΑΝΑΤΩΣΩ ΜΕ ΛΟΓΟ, ΕΡΓΟ, ΨΗΦΟ, ΚΑΙ ΜΕ ΤΟ ΧΕΡΙ ΜΟΥ, ΟΠΟΙΟΝ ΚΑΤΑΛΥΣΕΙ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ Ή, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΤΗΣ, ΑΝΑΛΑΒΕΙ ΚΑΠΟΙΟ ΑΞΙΩΜΑ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΕΚΕΙΝΟΝ ΠΟΥ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΤΥΡΑΝΝΟΣ Ή ΘΑ ΣΥΜΠΡΑΞΕΙ ΣΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΥΡΑΝΝΟΥ.

ΘΑ ΔΗΜΕΥΣΩ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΑ ΔΕΚΑΤΟ ΑΥΤΗΣ ΘΑ ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΣΩ ΣΤΟΝ ΘΕΟ.

ΚΑΙ ΑΝ ΑΛΛΟΣ ΘΑΝΑΤΩΣΕΙ, ΘΑ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΟΣΙΟΣ ΚΑΙ ΕΥΑΓΗΣ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, ΩΣ ΦΟΝΕΑΣ ΕΝΟΣ ΕΧΘΡΟΥ ΤΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ.

ΚΑΙ ΑΝ ΚΑΠΟΙΟΣ ΧΑΣΕΙ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ, ΕΝΩ ΘΑΝΑΤΩΝΕΙ Ή ΑΠΟΠΕΙΡΑΤΑΙ ΝΑ ΘΑΝΑΤΩΣΕΙ ΟΠΟΙΟΝ ΔΙΑΠΡΑΤΤΕΙ ΤΕΤΟΙΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ, ΘΑ ΕΥΕΡΓΕΤΗΣΩ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ